گفته آمد که آدمی نیازمند تشویق است که این کار هم در خوبان و هم در بدها اثر خوب می‌گذارد.بنابر این روحیه تشویقگری،خلقی پسندیده است که می‌بایست هر کس خود را به آن بیاراید.اما چقدر و چگونه و کجا ؟  
گــفــتــار امــروز : تناسب تشویق و عمل
. . . هـم در بـحـث تـنـبـیـه و تـوبـیـخ ، هـم در مـقـوله سـتـایـش و تـشـویـق ، بـایـد تناسب میان عـمـل و میزان تشویق مراعات شود ، تا اثر مطلوب را ببخشد . بدون این تناسب ، یا افراط مـی‌شـود یـا تفریط ، و هر دو زیانبار است . البته هریک از این زیاده روی یا کوتاهی در تشویق هم ریشه‌ها و عللی دارد . علی علیه السلام می‌فرماید : الثَناءُ باَکثَر مِن الاستِحقاقِ ملق وَ التَقصیرُ عَن الاستحقاقِ عی او حسد ؛¹سـتـایـش بـیـش از حـد اسـتـحـقـاق و شـایـستگی ، تملق و چاپلوسی است . و کم گذاشتن و کوتاهی از حد استحقاق ، ناتوانی یا حسادت است . ایـن سـخن ، ضمن تاکید بر همان تناسب ، دو جنبه افراط و تفریط را در این مساله یادآور مـی‌شود و به ریشه آن هم اشاره دارد . زیاده روی در مدح ، یا از جهالت و نشناختن قدر و ارزش کـارهـا و اشـیاء سرچشمه می‌گیرد ، یا نشانه روحیه چاپلوسی و نوکر صفتی و حقارت نفس و روح است . حضرت امیر علیه السلام  در سخنی دیگر می‌فرماید : اَکبرُ الحُمقِ الاِغراقُ فی المَدحِ و الذم ؛²  بزرگترین نادانی ، زیاده روی در ستایش یا بدگویی است . هـر چند سخن از تشویق است ، ولی مدح و ستایش نیز ، یکی از جلوه های تشویق و روشهای رغبت آفرینی در افراد به شمار می‌آید . از آنـجـا کـه تشویق برای انگیزش به کار نیک است ، اگر کمتر از ارزش کار و فضیلت صـفـات باشد ، موجب کم اهمیت جلوه یافتن آن کار و صفت می گردد . مثلا اگر یک دانش آموز ، پـس از یـک سـال تـلاش پـیـگـیـر در امـر تـحـصـیـل و داشـتـن معدل بیست ، فقط با یک بارک الله و احسنت تشویق شود ، روحیه خود را از دست می‌دهد ، یا اگـر در بـرابـر فـداکـاری عـظـیم و ایثار چشمگیر یک انسان وارسته ، تنها به ستایش مـخـتصری اکتفا شود ، حق او ادا نشده است . بر عکس ، اگر در برابر کار نیک کوچکی عظیم‌تـریـن تـشویقها بعمل آید ، مثلا در یک جلسه و در یک مسابقه حضوری برای کسی که یک پرسش عادی را فی المجلس جواب داده ، یک سفر حج جایزه بدهند ، این نیز بد آموزی دارد ، هـم ارزش آن جـایـزه لوث مـی‌شـود ، هـم برای آنان که برای تلاش بیشتر ، شایستگیهای والاتـری را از نـظـر عـلمی و عملی دارند ولی در مورد تشویق قرار نمی‌گیرد ، دلسرد و مایوس می‌کند .

1- نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت 339
2- غررالحکم، چاپ دانشگاه، ج 2، ص 396